Bir Milyon Hadis Nerede?

Bir milyon hadis ezberlemişti ama hadis kitabında 7275 hadis var. 500.000 hadis ezberlemişti ama hadis kitabında 7000 hadis var. Peki, diğer yüz binlerce hadis nerde?

Bu soruyu soranlar yukarıdaki düz bilgilere göre haklı bir soru soruyorlar.

Ancak hadis ilminde her rivayet bir hadis sayılır. Örneğin siz “Ameller niyetlere göredir” Hadisini belki yüzlerce defa duymuşsunuzdur. Her duyduğunuz kişi farklı bir kişi oldukça hadis ilminde her biri ayrı hadis kabul edilir.

Rivayet döneminde hadis öğrencisi hadis hocalarını gezer; cuma namazında, cami derslerinde, sohbetlerde hocalardan aynı hadisi defalarca dinlemiş olurdu. Ancak defalarca duyduğu aynı hadisi kitaba geçireceği zaman en güvenilir hocasının veya hocalarının ismiyle rivayet eder, kitaba alırdı.

Aşağıdaki resimdeki “Kırk çürük yumurta bir tane sağlam yumurta etmez” sözünü internette arattığınız zaman 210 tane sonuç veriyor. Bunların her biri bir rivayet sayılır. Zira bu sözün gerçekten Merhum Necmettin Erbakan’a ait olup olmadığını bu siteler üzerinden kontrol ederek teyit edebiliriz. Ancak bu sitelerin içinde güvenilir olmayan siteler de var. Siz bu sözü başkasına aktarırken güvenilir olmayan bir siteyi mi kaynak gösterirsiniz yoksa güvenilir olan siteyi mi?

Elbette güvenilir olan siteyi.

Hazreti peygamber efendimizin sözleri herkes tarafından kullanılıyordu. Camilerde hatipler aracılığıyla, kıssacıların, ilim adamları ve halk tarafından peygamber efendimize nisbet edilen sözlerin derlenmesi gerekiyordu. Bunu yapan muhaddisler aynı hadisi defalarca duymuş olmasına rağmen hadisi güvenilir bir kaynaktan da duyarak teyit etmişse o rivayete güvenerek hadisi aktarıyordu.

Farz edelim hadis alimi her bir hadisi 80 defa duymuş ya da dinlemiş olsun. Buhari hadis kitabı üzerinden gidecek olursak, Buhari’de 7275 hadis vardır. Her bir Hadisin 80 ayrı senedi olursa 600.000 bin civarında hadis karşımıza çıkar. Yani “Buhari, eserini 600.000 hadis arasından seçmiştir” demek her hadisi yaklaşık 82 ayrı kişiden duymuş, öğrenmiş demektir.

Buhari’nin yaptığı güvenilir kişiye (siteye) öncelik vermesidir.

Tabi bu açıklamalar tam ilmi açıklamalar değildir. Sadece meselenin anlaşılması için bir örnektir.